شرايط انحلال قرارداد هديه

هديه در لغت به معناي دادن چيزي به كسي بدون معاوضه است. هبه در اصطلاح به معناي تحصيل رايگان مال است. تملك به معناي انتقال حق مالكيت به ديگري يا ايجاد پول در مالكيت ديگري است. با هديه، پول مال ديگري مي شود; پس هديه ازدواج است. شرط مجاني بودن موجب خارج شدن هبه از شمول عقودي چون بيع و صلح و معاوضه مي شود. نكات مهم انحلال قرارداد هديه

هديه در فقه اسلامي به معني دادن پول به ديگري مجاني است. بخشنده را «وهب»، گيرنده را «مثب» و مال را «عين محبه» مي‌گويند. عقد هبه با در خواست و قبول و وصول هبه شكل مي گيرد.

هر عقدي مستلزم صحت شرايط معامله است و هبه نيز از اين امر مستثني نيست. ماده 190 قانون مدني شرايط زير را براي صحت هر عقد بيان مي كند:

1- قصد و رضايت طرفين

2- اهليت طرفين

3- موضوع خاص مورد معامله

4- مشروعيت معامله

 

علاوه بر اين چهار مورد، شرط پنجمي نيز براي انعقاد هبه وجود دارد كه در ماده ۷۹۸ قانون مدني به آن اشاره شده است. شرط پنجم اين است كه قبض مال متهب باشد و تا زماني كه مال موهوبه به برات گيرنده داده نشود هبه اثري ندارد.

 پرونده هاي انحلال

عدم توافق طرفين

طرفين قرارداد براي ايجاد يك شخصيت حقوقي بايد توافق داشته باشند. عدم رعايت اين شرط (توافق ايجاد شخصيت حقوقي واحد) طبق ماده 194 قانون مدني ضامن بطلان قرارداد است. در نتيجه با توجه به اينكه معامله حاصل توافق اراده مشترك طرفين است، در صورت عدم ملاقات اراده مشترك و عدم توافق بر ماهيت حقوقي واحد يعني هبه، عقد نخواهد بود. ايجاد مي شود و قرارداد باطل مي شود.

 

عدم رعايت توافق طرفين

گاهي ممكن است كه طرفين قصد انشاء داشته باشند، اما نيت آنها با يكديگر مطابقت نداشته باشد. يا گاهي يكي از متعاملين قصد معامله دارد ولي ديگري قصد معامله ندارد يا هر دو قصد معامله ندارند. در اين صورت به دليل عدم تطابق بين ايجاب و قبول، عقد هبه باطل خواهد بود.

 

اشتباه طرف مقابل، اشتباه در نوع قرارداد و موضوع قرارداد

ازدواج با هديه ازدواجي است كه شخصيت در آن دليل اصلي است. در اين قرارداد كه يك قرارداد شخصي است، اشتباه طرف مقابل موجب بطلان عقد مي شود. اشتباه در نوع عقد و موضوع عقد نيز مانع از تحقق قصد مي شود و موجب بطلان هبه مي شود.

 

عدم وجود قصد طرفين و رضايت آنها

براي اينكه اراده ايجاد كننده يك اقدام قانوني الزام آور باشد، 1. بايد قصد وجود داشته باشد، 2. رضايت حاصل نيز بايد عاري از نقص باشد. براي وجود نيّت، فقط قصد لفظ و بيان الفاظ خواهش و قبول كافي نيست، بلكه انسان بايد قصد نوشتن نيز داشته باشد.

 

گاه ممكن است انسان لفظ خواهش و قبول را به زبان آورد، اما قصد درخواست و قبول نداشته باشد. در اين صورت عقد به دليل عدم قصد باطل است. ضمانت اجرا ناشي از اكراه يا اشتباه غير اساسي مستلزم عدم نفوذ قرارداد است.

 

رد صلاحيت طرفين

از آنجايي كه هبه يك قرارداد است، براي انعقاد آن نيازمند شرايط طرفين است. در شرايطي كه واقف داراي اهليت كامل قانوني است، اما سفته به دليل صغري، حماقت و جنون، اهليت كامل قانوني ندارد، چند حالت پيش مي آيد;

 

متهم ممكن است صغير يا صغير غيرقابل حسابرسي باشد. صغير غير اختياري به دليل اينكه عقلش شكل نگرفته نمي تواند خوب و بد را تشخيص دهد، فاقد اراده است و نمي تواند هديه اي را كه اهدا كننده به او داده است بپذيرد و وصول كند. در صورت قبول و وصول مال هبه، هبه معتبر نيست و ولي يا قيم او بايد هبه را از صغير غيرقابل تفتيش قبول و وصول كند. اما يك حسابرس جزئي مي تواند اموال بلاعوض را بپذيرد و جمع آوري كند، بنابراين مجازات مي شود.

 

 شرط متهم در صورت بي گناهي مانند صغير در قبول و دريافت مال بلاعوض است. قبول و وصول مال هبه در صورت جنون و در جنون ادواري با ولي يا ولي است. اما قبول و قبض جنون ادواري صحيح است و نيازي به قبض ولي يا ولي او نيست.

وقتي اهدا كننده اهليت كامل قانوني داشته باشد اما اهداكننده به دليل صغير، حماقت و جنون اهليت كامل قانوني نداشته باشد، گيفط صغير غير مختار و مجنون به دليل عدم اراده باطل است ولي قبول هبه توسط صغير و صغير صحيح است.

 

عدم وجود موضوع مشخص

موضوع انفاق مي تواند هدف، منفعت و دين باشد. موضوع هبه بايد كاملاً مشخص باشد در غير اين صورت هديه باطل است.

 

فقدان جهت مشروع

مانند ساير معاملات، هديه بايد مشروع باشد. اگر هدف اين عقد نامشروع باشد، هبه باطل است.

 

رجوع از هبه شود

يكي از ويژگي هاي هبه، قابليت ارجاع آن است و اصولاً واقف هر زمان كه بخواهد مي تواند هبه را رجوع كند و مالكيت واقف ثابت و ثابت نيست. با اين حال، مواردي وجود دارد كه اهداكننده نمي تواند از هديه خود صرف نظر كند.

 

اين موارد عبارتند از: در صورتي كه واهب، پدر يا مادر يا فرزندان واقف باشد، در صورتي كه هبه به حقي غيرمحقق تبديل شود، در صورت تغيير در هبه، هبه اي كه در آن هبه از طرف هبه خرج شده باشد. اموال وقف كننده، اهداء به مديون و صحت اسناد قانوني در خصوص شرايط انحلال قرارداد هبه

ماده ۷۹۵ قانون مدني

هديه قراردادي است كه به موجب آن شخصي به شخص ديگري به صورت مجاني پول مي دهد.

ماده ۷۹۶ قانون مدني

وام گيرنده بايد حق معامله و تصرف در اموال خود را داشته باشد.

ماده ۷۹۷ قانون مدني

وقف كننده بايد مالك ملكي باشد كه وقف مي كند.

ماده ۷۹۸ قانون مدني

هبه نمي شود مگر با قبول و قبول ذي ربط اعم از اينكه مدير برات گيرنده خود منتخب باشد يا وكيل او و ذي نفع بدون اذن گيرنده اثري ندارد.

ماده ۷۹۹ قانون مدني