راه هاي فسخ عقد ازدواج

موسي رحيمي سه شنبه ۲۵ مرداد ۰۱ | ۱۲:۱۷ ۳۲ بازديد

منظور از بطلان عقد نكاح، فسخ يك طرفه آن است. امكان ابطال در عقد نكاح امري استثنايي است و قانونگذار براي انحلال عقد نكاح تشريفات خاصي را تحت عنوان طلاق قرار داده است. مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است. از ديگر راه هاي فسخ نكاح مي توان به درخواست فسخ و طلاق اشاره كرد. غير از توسل به عيوب و فسخ نكاح و نكاح به دليل عيب، امكان فسخ در اثر فريب و فريب نيز وجود دارد.

موارد فسخ نكاح

عيوب: وجود برخي از عيوب در زن و مرد به هر يك از آنها حق فسخ خواهد داد. حق فسخ با اراده يكي از طرفين ايجاد مي شود و نيازي به توافق ندارد. به عبارت ديگر، از آنجايي كه يكي از طرفين به دليل نقص در طرف ديگر متحمل ضرر شده است، قانونگذار با در نظر گرفتن حق فسخ براي وي، خواستار جبران اين ضرر تا حدودي بوده است.

در زير به بررسي عيوب ايجاد حق فسخ مي پردازيم.

تقصير رايج براي فسخ نكاح

جنون: به اين معناست كه انسان در انجام كارهاي عادي و روزمره خود نامتعادل باشد و بدون هدف انجام دهد. و طبق ماده 1121 قانون مدني: «جنون هر يك از زوجين به شرط احراز اعم از مستمر يا ادواري، براي طرف مقابل حق فسخ مي دهد».

اما شرط جنون مبناي حق فسخ اين است كه: در حين انعقاد عقد، درخواست كننده بطلان عقد به دليل جنون، از جنون آگاه نبوده است. زيرا در صورت علم در زمان عقد، مبناي ايجاد حق فسخ كه تلف است از بين مي رود و حق فسخ ايجاد نمي شود.

در عين حال، جنون بايد دائمي يا دوره اي باشد (در فواصل زماني معين ظاهر شود). اگر جنون موقت و ناپايدار باشد كه قابل درمان باشد، حق فسخ ايجاد نمي شود.

آنچه تاكنون گفته شد در مورد جنون در زمان عقد بود كه براي هر دو طرف احكام يكساني دارد.

اما در مورد جنون در دوران عقد بايد بين زن و شوهر تفاوت قائل شد:

اگر مرد بعد از عقد جنون شود، زن مي تواند به دليل جنون شوهر، عقد را فسخ كند، اما اگر بعد از عقد، زن ديوانه شود، مرد نمي تواند نكاح را فسخ كند.

عيوب مرد براي فسخ نكاح

در صورت وجود يكي از عيوب زير در مرد، حق فسخ براي زن ايجاد مي شود:

1) اخته كردن

2) عنان مشروط به اينكه يك بار هم عقد را انجام نداده باشد (اگر بعد از عقد هم واقع شود موجب حق فسخ براي زن مي شود).

3) قطع آلت تناسلي به حدي كه قادر به عمل زناشويي نباشد.

اگر زن قبل از عقد از بيماريهاي مذكور در طرف مقابل مطلع بوده باشد حق فسخ نخواهد داشت.

تقصير زن در فسخ نكاح:

تقصير زن موجب حق فسخ براي مرد مي شود:

1) قرن

2) جذام

3) جذام

4) فضا

5) زمين

6) كوري در هر دو چشم

نكات تكميلي در مورد حق فسخ نكاح

تقصير زن در صورت وجود عيوب فوق در ضمن عقد، موجب حق فسخ براي مرد است.

اگر مردي قبل از عقد به بيماريهاي مذكور مبتلا باشد، حق فسخ نخواهد داشت.

تخلف از شرط صفت: طبق ماده 1128 قانون مدني: «هرگاه در يكي از طرفين صفت خاصي شرط شده باشد و بعد از عقد معلوم شود كه طرف مذكور فاقد وصف قصد بوده است، طرف ديگر عمل خواهد كرد. حق فسخ دارند خواه وصف مذكور در عقد معين شده باشد يا عقد ديگري بر آن منعقد شده باشد، بنابراين اگر وصف خاص صريحاً شرط شده باشد در صورتي كه طرف فاقد صفت مذكور باشد شكي نيست كه حق فسخ براي طرف مقابل ايجاد مي شود و اگر قيد شود كه عقد توافق بر آن است (صفت) ذكر اين توضيح ضروري به نظر مي رسد:

شرط تباني يا ساخت و ساز اين است كه در مذاكرات قبل از عقد قرارداد در قالب مذاكرات مقدماتي بين طرفين مطرح شده باشد ولي در متن قرارداد نامي از آنها برده نشده باشد. در اين صورت آنچه در مذاكرات مقدماتي طرفين مطرح شد مي تواند مبناي حق فسخ هر يك از طرفين باشد.